نگاه عکاسانه را نمی­توان به کسی تزریق کرد

حسین زندی

جمعه گذشته سالن آمفی تئاتر مجتمع آوینی همدان میزبان کارگاه نورپردازی پرتره باحضور سعید دستوری فارغ التحصیل رشته عکاسی با تخصص نورپردازی پرتره از کالج کامپتون کالیفرنیا بود.

دستوری یکی از برجسته­ ترین مدرسان این رشته است و حضور او درهمدان فرصتی بود تا علاقمندان به این شاخه ازعکاسی بتوانند از تجربه­ های او بهره ببرند. حدود 50 نفر از عکاسان علاقمند به نورپردازی تخصصی دراین کارگاه شرکت داشتند که بیشتر آنها از همدان، اراک و کرج آمده بودند.

سعید دستوری بااشاره به نگاه هنرمندانه عکاسان گفت: من اعتقاد به نظریه­ های عکاسی دارم، چون بدون تئوری نمی­توان کارعملی کرد. غیراز اینکه عکاسی یک فن باشد تلاش­های زیادی صورت گرفته تا به عنوان یک هنر نیزشناخته شود. درآغاز کشف عکاسی آن­را یک تکنیک قلمداد می­کردند کسی که پشت دوربین است به خودی خود هنری به کار نمی­برد ابزاری دارد که می­تواند به عنوان یک تکنیک از آن استفاده کند اما وقتی آن نگاه هنرمندانه درعکاسی اتفاق می­افتد هنر شکل می­گیرد.

این هنرمند برجسته ادامه داد: درعکاسی به غیر از نورنگاری باید یک نگاه عکاسانه هم وجود داشته باشد. اگر کار عکاس صرفا نورنگاری باشد تکنسین است و عکاس هنرمند نیست عنصری که ما را از تکنسین بودن درعکاسی متمایز می­کند نگاه عکاسانه است.

وی گفت: این نگاه را نمی­توان به کسی تزریق کرد و باید در وجود شخص باشد این نگاه اگر وجود داشته باشد می­توان آن را تقویت کرد. وقایع بد را از زاویه خوب نگاه کردن، نگاه عکاسانه است مانند گوش موسیقی داشتن. درموسیقی با یاد گرفتن اصول ابتدایی می­توان ساز زد اما بدون گوش موسیقی نمی­توان  نوازنده هنرمند یا آهنگساز بود. هنر یک مقوله درونی است و تکنیک مسئله­ای بیرونی است و تلفیق این دو باهم بسیار متعالی است.

دستوری همچنین با ابراز امیدواری نسبت به آینده عکاسی ازنگاه عکاسان امروز کشور گفت: نسل جدید کارهای فوق العاده ­ای دارند که هم خلاقیت را با خود دارد هم تکنیک را. گاهی برخی عکس­های این نسل را که می­بینم حیرت می­کنم و می­گویم ماها عکس نگرفته­ ایم. برخی ازاین بچه­ ها بهتر نگاه می­کنند نسل ما نمی­توانست اینگونه نگاه کند و قرار نبود اینگونه نگاه کند  قرار است نسل به نسل هنر عکاسی بهتر شود و این اتفاق افتاده است.

این استاد نورپردازی همچنین به اهمیت نور درعکاسی اشاره کرد و گفت: عنصر نورمقدمه لازم  برای عکاسی است. بدون نور امکان پذیر نیست. استاد من «پرفسورمیچل» می­گفت هیچ وقت نگذارید وسیله دست ساز از شما قوی­تر و جلوتر باشد این سخن بسیار ارزشمند است اگر اجازه دهیم وسیله دست ساز در دیدگاه هنرمندانه ما تاثیر داشته باشد هرچند وسیله معجره می­کند اما همانطور که گفتم بدون نگاه هنرمندانه نمی­تواند معجزه کند.

وی درادامه گفت: عکاس به تمامی اشیا به­ عنوان سوژه نگاه می­کند حتی بدون دوربین کادر بندی­ها را در آن می­بیند و این یعنی تقویت کردن نگاه عکاسانه.  عکاس باید یک پوشه­ای در ذهن خود باز کند به نام نور و نور را در زندگی خود ببیند. نور جذابیت می­دهد، نور عنصری است که خداوند خلق کرده همدیگر را ببینیم،  بدون نور هویت­ها گمشده هستند، بدون نور رنگ، عکس و حتی شی وجود ندارد من وقتی دیگران را نمی­بینم یعنی آرامشم را ازدست داده ­ام چون صورت­ها برای من زیر سوال می­رود.

سعیددستوری به عکاسان توصیه کرد: نور مانند نسیم است نه طوفان، نور مانند باران است نه سیلاب ، نور بسیار قابل احترام و دوست داشتنی است و انسان  چیزی را که دوست دارد نباید محصور کند عکاسان حرفه ­ای ارزش نور را می­شناسند، نور را دوست دارند  پس آن را محصور و زندانی نمی­کنند آن را رها می­کنند تا خود را نشان دهد و جذابیت­ها را نمایان کند.

دستوری درپایان با اشاره به جایگاه برخی آتلیه داران گفت: آتلیه داران تکنسین­های خوبی هستند اما هنرمند نیستند. دوربین عکاسی عکاس ناشی را مانند اسبی که سوارکارش ناشی است زمین می­زند، نورهم این ویژگی را دارد. برخی ها می گویند «نورغلط». ما درعکاسی «نورغلط» نداریم  اما نور «غیرجذاب» داریم.  ما نباید از اصطلاحات اشتباه در عکاسی استفاده کنیم به طور مثال ما ژانرهای عکاسی نداریم  شاخه­ های عکاسی داریم .

محمدرضا سمندر عکاس و دبیر اجرایی این همایش نیز علت تعداد شرکت کنندگان که کمتر از 50 نفر بودند را  تخصصی بودن کارگاه بیان کرد تا فراگیران و هنرجویان بتوانند بهره بیشتری از کارگاه ببرندو اینکه  دراین زمینه استاد دستوری نیز توصیه کرده بودند که نفرات محدود باشد.

سمندر ادامه داد: این کارگاه با حمایت اداره­ کل فرهنگ و ارشاد همدان و آموزشگاه عکاسی  پویش برگزار شد واستاد عباس عربزاده عکاس برجسته همدانی از برگزاری این برنامه حمایت بسیاری کردند.

وی ادامه داد: وضعیت آموزش عکاسی درهمدان در مقایسه با پایتخت  فاصله بسیاری دارد و حضور استادانی مانند سعید دستوری می­تواند درنوع نگاه هنرجویان شهرستان ها و انتخاب راهشان بسیار موثر باشد.